Otorizasyon; en basit tanımı ile banka veya kredi kartı ile işlem yapılmadan önce, kartı vermiş olan kuruluştan işleme onay alınmasıdır. Provizyon alma olarak da ifade edilir. Aslında bir yetkilendirme işlemidir; kart ihraç eden bankanın kendi kart hamili tarafından iş yerinde yapılan alışveriş için iş yeri ile anlaşmalı bankaya onay vermesi ve işlem tutarını ödemeyi garanti etmesidir. İş yeri limitinin üstünde yapılacak her harcama için kart kabul eden bankanın POS(ya da ATM) terminali aracılığı ile kart çıkaran bankadan otorizasyon alınması gerekmektedir. Otorizasyon sisteminin kurulmasının temel amacı, kartlı ödeme sisteminin güvenliğini sağlayarak, riski minimize etmektir. Kartın limitinin müsait olup olmadığı, kartın kayıp-çalıntı kaydının bulunup bulunmadığının tespiti amacıyla elektronik olarak yapılan işlemdir. POS ve ATM cihazlarında kartın cihaza yerleştirilmesi ile otorizasyon online olarak alınır.
Kart ile yapılan ödemelerde, POS terminali ile kartı çıkaran bankadan otorizasyon alındığında, harcama tutarı kartın limitinden düşülmektedir. Kart limiti dolduğunda ödemeye onay verilmemekte ve POS makinesinde, harcama limitinin üstünde işlem tutarı hata mesajı olarak verilmektedir. Dönem sonlarında kart hamili tarafından ödeme yapıldıkça, yapılan ödeme miktarı kadar limit kullanıma açılmaktadır.
Otorizasyon Sürecinde Bulunan Taraflar
Kartı çıkaran banka ile iş yerinin POS(ya da ATM) terminallerinin bağlı olduğu banka her zaman aynı olmayabilir. Çünkü Türkiye’de faaliyet gösteren çok sayıda banka vardır ve bu bankalar kart ihraç ederek üye iş yeri sözleşmesi imzalamaktadır. Kısacası kart hamilleri, ürün satan veya hizmet sunan iş yerlerindeki tüm POS(ya da ATM) terminallerinin bağlı olduğu bankaların kartına sahip olamayabilmektedir.
Kartı çıkaran banka ile kartı kabul eden bankanın aynı olması durumunda işlem On-Us (Takasa konu olmayan işlem) olarak tamamlanır.
Kart çıkaran banka ile kart kabul eden bankanın farklı olması durumunda ise POS ve ATM’lerinden yapılan işlemler; Not-On-Us (Takasa konu olan işlem) olarak tamamlanır.
Otorizasyon sürecinde bulunan taraflar:
- Kartı hamili (cardholder),
- Kartı ihraç eden banka (hamile kartı veren banka-issuer),
- Üye işyeri (harcama yapılan iş yeri-Merchant),
- Karta harcama yetkisi veren banka (üye iş yerindeki POS(ya da ATM) terminalinin bağlı bulunduğu banka-aquirer),
- Bankalararası Kart Merkezi (BKM),
- Visa, Master Card, Amex ve JCB gibi uluslararası kart işletim sistem sağlayıcılardır (Uluslararası kart hamili ile üye iş yerinin ülkesinin farklı olması halindeki işlemlerde).
Yurtiçi İşlemlerde Otorizasyon Süreci Nasıl İşler ?
Üye iş yerlerinde kartlı ödemeye otorizasyon veren bankalar (acquiring) işyerlerinin kabul ettiği kartlı ödemeleri kayıt altına almakta ve kendilerine ulaşan mal ya da hizmet bedelini üye işyeri komisyonu kesintisi yaptıktan sonra üye iş yerinin hesabına işlemektedir. Kart çıkaran bankalar (issuing) ise müşterilerinin hesap özetlerinde gördükleri ücret veya faizleri tespit etmektedirler.
Otorizasyon akışı şu şekilde özetlenebilir :
- İşlem POS(ya da ATM) tarafından önce POS(ya da ATM) sahibi bankaya iletilir.
- POS(ya da ATM) sahibi banka kartın ait olduğu banka bilgilerini kontrol edip hedefi belirledikten sonra, ilgili hedefe gönderir (Hedef BKM, Visa, Master Card, Amex, Diners Club’dan herhangi birisi olabilir. Şayet yurt içi banka ise hedef BKM’dir).
- BKM, kart sahibi bankaya ilgili işlemi iletir.
- Kart sahibi banka işlem onayı (ya da reddini) BKM’ye iletir.
- BKM, kart sahibi banka tarafından gönderilen onay (ya da red) bilgisini POS(ya da ATM) sahibi bankaya iletir. İşlem, iletilen bilginin içeriğine uygun olarak tamamlanır.
Uluslararası İşlemlerde Otorizasyon Süreci Nasıl İşler ?
Uluslararası işlemlerde otorizasyon sürecinin yurt içindeki işleyişinden farkı, Mastercard ve Visa gibi kuruluşların sisteme dâhil olarak harcama yetkisi verilmesinde rol oynamasıdır.
Yurt dışı işlemlerinde de yurt içi işlemlerinde olduğu gibi işlem limiti uygulaması yapılarak belirli limitin altında yapılan harcamalar için işyeri limiti dâhilinde onay verilebilmektedir. Başka bir ifade ile alışveriş esnasında kartı çıkaran banka ile iletişime geçilmeksizin yetkilendirme verilebilmektedir.
POS veya Atm sahibi yurtiçi banka üzerinden yurtdışı bir bankaya ait kart ile işlem gerçekleştirilmek istendiğinde, işlem akışı şu şekilde özetlenebilir :
- İşlem POS (ya da ATM) terminali tarafından önce POS(ya da ATM) sahibi bankaya iletilir.
- POS(ya da ATM) sahibi banka işlemi BIN tablolarını kontrol edip kartı çıkaran bankayı belirledikten sonra ilgili hedefe gönderir. [Bazı POS ya da ATM sahibi bankalar kendi yurtdışı (Visa, Master Card vb.) arayüzleri olmadığından BKM Switch’in (yönlendirme) Visa, MasterCard ara yüzünü kullanmayı tercih etmektedir. Kartın yurtdışı bir bankaya ait olduğunu ve POS(ya da ATM) sahibi bankanın kendi yurtdışı ara yüzü olmadığı varsayılır ise hedef BKM olur.]
- BKM, işlem yapılmak istenilen yurtdışı kartın türüne göre işlemi kart sahibi yurtdışı bankaya iletilmek üzere Visa ya da MasterCard’a yönlendirir.
- Visa ya da Master Card sahibi yurtdışı bankanın işlem onayı (ya da reddini) BKM’ye iletir.
- BKM, Visa ya da Master Card tarafından gönderilen onay (ya da red) bilgisini POS(ya da ATM) sahibi bankaya iletir. İşlem, iletilen bilginin içeriğine uygun olarak tamamlanır.
POS veya ATM sahibi yurtdışı banka üzerinden yurt içi bir bankaya ait kart ile işlem gerçekleştirilmek istendiğinde, işlem akışı şu şekilde özetlenebilir:
- İşlem POS (ya da ATM) tarafından önce POS (ya da ATM) sahibi yurtdışı bankaya iletilir.
- Yurt dışı banka da bu işlemi Visa ya da MasterCard’a iletir.
- Visa ya da MasterCard işlemi BIN tablolarını kontrol edip hedefi belirledikten sonra ilgili hedefe gönderir. (Yurtdışı arayüzü olmaması nedeni ile BKM Switch üstünden hizmet aldığını Visa ya da MasterCard’a bildiren bankalar için hedef BKM Switch’dir.)
- BKM, işlemi kart sahibi bankaya gönderir.
- Kart sahibi banka işlem onayı (ya da reddini) BKM’ye iletir.
- BKM, kart sahibi banka tarafından gönderilen onay (ya da red) bilgisini Visa ya da MasterCard’a gönderir.
- Visa ya da Mastercard da BKM’den aldığı yanıtı POS (ya da ATM) sahibi yurt dışı bankaya iletir. İşlem, iletilen bilginin içeriğine uygun olarak tamamlanır.
