Ülkemizde alışverişlerde ödeme yapılırken, tüketicilerin aklına öncelikle kredi kartı veya nakit geliyor. Oysa ceplerinde taşıdıkları ve ATM kartı diye adlandırdıkları banka kartlarını alışverişte kullanabilirler. Banka kartlarının alışverişlerde kullanım alışkanlığının yerleşmesi için hem BKM hem Mastercard,Visa hem de bankalar birçok kampanya ve reklam yapıyorlar ancak bu topraklarda banka kartının alışverişlerde kullanım sayısı bir türlü istenen seviyelere ulaşmıyor.
BKM verilerine göre; Eylül 2014’te 102,9 milyon banka kartı ve 57,1 milyon kredi kartı varken, aynı dönemde kredi kartı alışveriş tutarı 416 milyar TL‘ye ulaşırken, toplam banka kartı alışveriş tutarı 27,8 milyar TL’de kalmıştır.
Ülkemizde banka kartları ile yapılan her 5 işlemin sadece 1’i alışveriş harcaması olarak gerçekleşirken, hacimlere bakıldığında banka kartları ile yapılan işlemlerin hala ATM’den nakit çekim, %4’ünün ise alışveriş harcaması şeklinde gerçekleştiği görülüyor.
Ülkemizde genelde birden fazla kredi kartı sahibi olma eğilimi mevcut ve özellikle son düzenlemeler yapılmadan önce bankalar tarafından kişinin gelir seviyesinin çok üstünde limitler ile kredi kartları dağıtıldı. Bu nedenle borcu borçla kapatmaya alışkın, kredi kartları ile gelirinin çok üstünde harcama yapan bir toplum haline geldik. Bunun sonucu olarak aylık gelirinin çok üstünde olan kart borçlarını döndürmek için tüketiciler, bir kartın borcunu yatırıp, daha sonra tekrar nakit avans olarak yatırdığı tutarı çekip diğer banka kredi kartı borcunu kapatmaya başladılar. Bu işleme halk arasında karta TAKLA attırmak deniyor. Bu uygulama çok yaygınlaşınca , tekrar yeni düzenlemeler ile kredi kartından nakit avans çekimi ile ilgili sınırlamalar getirildi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) bir yılda en fazla 3 kez dönem borcunun yarısından daha az ödeme yapan tüketicilere nakit para çekme yasağı getirilerek kredi kartı asgari ödeme tutarının yüzde 20’lerden yüzde 40’a çıkarılmasına ilişkin düzenleme yaptı.
Bu düzenleme sonucu pos tefecileri olarak adlandırılan; kredi kartı borcu olan ve karta takla atırmak isteyen kart sahiplerine yüzde 25’in üzerinde komisyonla para veren ve bunu pos cihazı ile mal satışı gibi çeken işyerleri hortladı. Özellikle kuyumcular,cep telefonu ve kontör satıcıları,beyaz eşya satanlar pos tefeceliği yapmaya başladılar. Kredi kartına takla attırmak isteyen tüketici pos tefecisine gidiyor. Örneğin kartından 10 bin TL mal alımı yapmış gibi çektiriyor ve pos tefecisinden 8 bin TL nakit alıyor. Pos tefecisi bu çekimin karşılığında mal satmış gibi belge veriyor. Uzaktan bakıldığında olay mal satışı gibi gözüküyor ama işin aslı yüzde 25 komisyonla pos üzerinden tefecilik yapılıyor. Pos tefeciliği ile ilgili son zamanlarda BDDK ve Maliye çok ciddi yaptırımlar uyguladı ve belli oranda bunun önüne geçildi.
Kredi kartına takla attırmak için yasal olan son trend ise, kredi kartı borcunu önce ödemek ve daha sonra kredi kartı üzerinden EFT işlemi yaparak diğer banka kredi kartı borcunu yatırmak. Karttan Karta Para Transferi olarak adlandırılan uygulama ile ATM,İnternet,call center, cep telefonu ve önümüzdeki dönemde pos üzerinden kredi kartınızdan başka bir banka kredi kartınıza para transferi yapabiliyorsunuz. Hatta karttan hesabınıza da para transferi yapabiliyorsunuz. Böylece tüketiciler hem yasal olarak karta takla attırabiliyor hem de nakit avans çekmekten veya pos tefecisine komisyon ödemekten daha az bir maliyet ile karşılaşıyorlar.
Ayrıca banka kartı ile yapılan alışverişlerin iade sürecinde yaşanan sıkıntılar yıllardır bankalar tarafından düzeltilmedi. Kredi kartı ile yapılan iade 1 günde karta geçtiği halde, banka kartı ile yapılan iadenin hesaba yansıması en az 10 gün sürüyor. Bu da banka kartı ile alışveriş yapan ve iade sürecinde sorun yaşayan tüketicilerin tekrar banka kartı ile alışveriş yapmamasına neden oluyor.
Sonuç olarak tüketicilerin kredi kartı borçlarının gelirinin çok üstünde olduğu, nakit parasını kredi kartına takla attırmakta kullandığı ve banka kartı iade sürecinin 10 gün sürdüğü bu topraklarda, banka kartının alışverişte kullanılmasının yakın zamanda istenen seviyelere gelmesi çok mümkün gözükmüyor.
cok güzel site